Translate

Linggo, Oktubre 23, 2011

I-Witness: Don’t English Me!!!



Dokumentaryo ni Howie Severino 
Isang Pagsusuri
binagong (modified) balangkas


I.                   INTRODUKSYON

            Mahigit sa isaandaang taon nang itinuturo sa mga Pilipino ang Wikang Ingles. Maiuugat ito simula nang sakupin ng mga Amerikano ang bansa at baguhin ang sistema ng edukasyon noong panahong iyon. Sinasabing hindi naman talaga mga Amerikano ang unang nagturo ng Wikang Ingles sa mga Pilipino kung hindi ang mga Briton ngunit dahil na rin sa dalawang taon lang ang inilagi ng mga mananakop na Briton sa bansa, mas nadominahan ito ng mga Amerikano. (landmarks) at inakala na sila ang nagpasok ng Wikang Ingles sa bansa. Sa kasalukuyan, mababakas pa rin ang ilang kadugo (descendants) ng mga mananakop na Briton-Indian sa ilang komunidad sa Cainta sa probinsya ng Rizal, sila ay mas kilala sa tawag na Sepoy.  Hindi man opisyal, kapansin-pansin na nasa ilalim pa rin ng bansang Amerika ang bansa gaya na lamang ng pagdepende ng bansa sa kanilang ekonomiya. Kaya napakalaki na lamang ng pagpupursige ng ilan na matutunan ng kahit na ordinaryong Pilipino ang Wikang Ingles dahil sa pagtingin na ang wikang ito ang mag-aangat sa lahat sa kahirapan na kinasasadlakan magpasahanggang ngayon.

            Ayon sa kasaysayan nagsimulang isulong ang pagpapayabong at pagkilala sa Wikang Filipino noong panahon ni dating Pangulong Quezon ngunit higit na nakita ang rurok nito sa pagdating ng panahon ni dating Pangulong Marcos. Nagkaroon ng ilang batas na lubos na nagpaangat sa Wikang Filipino tulad na lamang ng pagsasa-Filipino ng mga pangalan ng mga ahensyang pampamahalaan at paglalagay  ng Ingles na katawagan sa ilalim nito. Ipinakikita lamang na buong ideyang tinignan ni Marcos na ang Wikang Filipino ay hindi kailanmang mapasasailalim ng Wikang Ingles at sa halip itinaas niya ito dahil naniniwala siyang ang Wikang Filipino ay dapat na katinga-tingala habang ito ay ginagamit sa buong bansa. Subalit nang matapos na ang panahon ni Marcos ay unti-unti na ring nabawasan ang sinasabing pagiging prestiyoso ng Wikang Filipino sa bansa. Nagsimulang magsulputan ang ilang mga ideya na ang Wikang Ingles ang wika ng mga may alam at ito ang maghahatid sa bansa sa ganap na kaunlaran. Dahil sa nasirang ekonomiya ng bansa matapos ang rehimeng Marcos, kinakailangang makakuha ng tulong mula sa mga negosyante (investors) ang bagong pamahalaan at ang unang nagparating ng tulong ay walang iba kung hindi ang bansang Amerika. Ang dambuhalang mga negosyo mula rito ang naging sandalan ng mga Pilipino at dahil sa pagiging mabait ng ating mga kababayan ay tayo na rin ang umarok (adjust) sa kanilang katayuan. Isa sa mga kailangan nating matutunan ay ang pagsasalita ng kanilang wika, ang Wikang Ingles. Kaya napilitan ang pamahalaan na suportahan ang ilang mga institusyon partikular na ang mga paaralan na isulong ang Wikang Ingles para sa pagtuturo ng mga asignatura at higit sa lahat, maging ang simpleng diskurso ay isa-Ingles na rin.

            Ang mga pangyayaring ito ang nagbunsod upang makilala ang Pilipinas bilang isa sa mga bansa sa daigdig na may pinakamaraming populasyon pagdating sa pagsasalita ng Wikang Ingles. Ngunit kung ang kahusayan sa pagsasalita nito ang tatanungin, mukhang mahaba-habang debate ang kailangang pagdaanan.

II.                BUOD

            Nagsimula ang dokumentaryo sa paghahanap ni Howie ng mga karatulang nasa Wikang Ingles at pagtatanong sa mga tao kung anong kamalian ang maaari nilang mapuna mula sa naipakitang karatula. Malinaw na sinusubok ni Howie kung gaano kaaral at kabihasa ang mga Pilipino pagdating sa pagbuo ng mga salita sa Wikang Ingles kasabay na rin sa pagtukoy sa mga ito. May mga kababayan tayong nasagot kung anumang mali sa mga karatula ngunit mayorya sa mga tinanong ni Howie ang hindi gaano kabihasa sa pagtukoy sa tamang gamit ng Wikang Ingles. Sumunod sa ipinakita sa dokumentaryo ay ang batang si Jayson, ilang beses na siyang umulit sa kanyang pag-aaral ngunit patulo at patuloy pa rin niyang hindi matutunan ang Wikang Ingles. Pilit na itinuturo at ibinababa ng antas ng kanyang guro ang patutuo ng Ingles para sa mas madaling pagkakaunawa rito subalit para kay Jayson isa itong parusa na kailangang takasan. Sinasabing malaki ang kinalaman ng uri ng pamumuhay ng isang pamilya sa kagalingan ng isang mag-aaral sa paaralan na kanyang pinapasukan. Tulad ni Jayson na limang piso lamang ang baon sa eskwela at ang kanya pang madalas na kainin sa paaralan ay mga pagkaing wala halos sustansya na makukuha. Sinabi rin sa dokumentaryo na ayon sa mga eksperto, isa sa pinakamalaking dahilan kung bakit mataas ang drop-out rate sa mga paaralan ay dahil sa wika. Ayon sa bilingual policy ng bansa, grade 1 pa lamang ay kailangan nang ituro sa bata ang Wikang Ingles kasabay ng pagtuturo sa Wikang Filipino. Ito ang nagiging problema ng mga bata dahil ang ang wikang gamit sa pagtuturo sa kanilang ay hindi ang sarili nilang wika tulad na lamang ng mga kababayan nating mga bisaya,ilokano,bikolano at iba pa. dahil masidhi pa rin ang pagtukoy nila sa Wikang Filipino bilang Tagalog. Kaya nagkaroon din ng Multilingual Act. ang bansa para tugunan at bawasan ang suliranin sa pagkatuto ng isang mag-aaral. Sinabi naman ng isang propesor sa Unibersidad ng Pilipinas at kilala sa pagsusulong ng Wikang Filipino na si Jovy Peregrino na maaaring ang may problema sa pagkatuto ng Wikang Ingles ay hindi ang mag-aaral kung hindi ang tagapagturo mismo nito. Kung ating susuriin, hindi naman talaga mga tagapagsalita ng Wikang Ingles ang mga ito bagkus natuto lamang sila (second-language learner) ng wika kaya kung ituturo man nila ito, wala silang malalim na kaalaman sa kultura at kasaysayan ng wikang kanilang sinasalita. Ilan din sa pinupunto ni G. Peregrino ay mali na kapag ginamit bilang midyum ng pagtuturo ang Wikang Ingles sa halos lahat ng asignatura ay matututo na ng Wikang Ingles ang isang estudyante. Sinabi niya rin na bakit kahit na isandaang taon mahigit nang ginagamit ang Wikang Ingles sa Pilipinas ay wala pa rin tayong tinatawag na purong komunidad na Wikang Ingles lang ang gamit.

            Isa sa mga paaralan na gumagamit at kinikilala ang Multilingual Act. ay ang Mababang Paaralan ng Lubuagen sa probinsya ng Kalinga. Ayon sa mga guro rito mas naiintindihan ng kanilang mga mag-aaral ang iba’t ibang asignatura kung ito ay ituturo sa unang tatlong taon ng kanilang pag-aaral sa elementary bago nila sundin ang bilingual act. Itinanghal din ang kanilang paaralan biolang isa sa pinakamagaling na paaralang elementary sa buong bansa. Minsan na rin nilang itinuro ang mga asignaturang Agham at Matematika sa Wikang Ingles ngunit hindi ito naging matagumpay na nagbunsod sa pagbagsak para sa pinakamababang bilang ng mga mahuhusay na mag-aaral sa buong bansa. Sa kasalukuyan, may mga batas na isinusulong na Wikang Ingles na lamang ang gamitin bilang wikang panturo sa lahat ng antas ng paaralan sa bansa ngunit hindi pa rin masasabi kung ang planong ito ay maghahatid ba sa atin ng tunay na kaunlaran gayon higit na may magpapatunay na epektibo ang paggamit ng kinagisnang wika sa kaunlaran ng isang indibidwal at komunidad. Maraming debate pa ang maaaring maganap patungkol sa usapin ng wika sa Pilipinas kaya mahirap pang isara ang kabanatang ito para sa ilan na tunay na nagmamalasakit sa Wikang Pambansa.

III.             KAHULUGAN NG PAMAGAT

                 “Don’t English Me”

            Ang “Don’t English Me” sa literal na pagpapakahulugan sa Filipino ay “Huwag mo ‘kong Inglesin”, sa madaling salita, kapag nasa bansang Pilipinas ka matuto kang magsalita ng Filipino. Kaya nahihirapan ang mga kababayan natin na magsalita ng perpektong Ingles dahil wala sa sinasabing sistema ng kultura, kumbaga sa lahi ay hindi mo kadugo. Kaya mahirap para tanggapin dahil walang lukso ng dugo na nagaganap sa pagitan ng Wikang Ingles at tayo mismong mga Pilipino.

IV.             PAGPAPAHALAGA AYON SA NILALAMAN

a.       KALAGAYANG SOSYAL O PANGKABUHAYAN

            Masasabing ang Wikang Ingles ay wika ng mga maykaya sa buhay. Kaya naman kung ang gamit mong wika ay Wikang Filipino, awtomatiko kang mailalagay sa klasipikasyon ng mga mahihirap nating kababayan. Itong maling pananaw na ito ang pilit na ikinikintal sa isipan nating mga Pilipino. Tayo na mismo ang nagpapakumbaba pagdating sa usapin ng wika. Nagiging mababa ang pagtingin natin sa ating sarili kapag Wikang Filipino ang ating sinasalita. Katulad na lamang sa pagiging wikang intelekwal diumano ng Wikang Ingles. Ang sa akin lang naman, hindi ba intelektwal ang mga nagtuturo ng Wikang Filipino dahil ito ang kanilang tinuturo?

b.      KULTURANG PILIPINO
           
            Ang pagiging mapagkumbaba ng mga Pilipino ang naging dahilan kung bakit naging mabilis ang pagtanggap ng Wikang Ingles sa bansa. Dahil ang mga Pilipino ay “ayaw ng away”, tayo na mismo ang lulugar sa kanilang antas. Ang sa akin lang naman, paano mo isisigaw at ipakikilala sa buong mundo ang kulturang Pilipino gayong sarili mo ngang wika na bahagi rin ng iyong kultura ay hirap ka nang ipagtanggol sa iba?

c.       PILOSOPIYANG PILIPINO

            Isa sa mga paborito kong konsepto pagdating sa mga Pilipino ay ang konsepto ni Zeus Salazar na pantayong pananaw, ang Pang-ako, Pantayo, at Pang-silang Pananaw. Ang pang-akong/tayo pananaw ang bibigyan ko ng punto. Ang mga Pilipino ay likas na maalam at bukas para sa iba’t ibang kaalaman, kaya nang ituro at ipasok sa sistema ng edukasyon ng Pilipinas ang pag-aaral at pagmamasterado ng Wikang Ingles tinanggap ko ito dahil kaya ko naman. Nakaya kong magsalita at makaintindi ng Wikang Ingles dahil ginusto ko rin naman. ganito tayong mga Pilipino, kaya natin ang anumang bagay. Ang sa akin lang, paano ako magiging masterado sa Wikang Ingles gayong hindi pa ako ganap na mahusay sa Wikang Filipino, hindi ko ba kaya?

d.      SIMBOLISMONG PILIPINO

            Ang wika ang isa sa sumisimbolo ng pagkakakilanlan ng isang lahi. Makikilala mo ang Koreano, Aleman, Intsik, Amerikano at iba pa kung mahusay at bihasa sila sa pagsasalita sa kanilang sariling wika. Kaya ang Wikang Filipino ay hindi lang basta salita kung hindi ito rin ang sumisimbolo sa pagiging Filipino natin kaalinsabay ng ating kultura. Ang sa akin lang, ang Wikang Ingles ay sumisimbolo sa mga Amerikano, kaya bakit kailangan ipilit sa atin ang pagkabihasa rito kung may sarili naman tayong pagkakakilanlan?

V.                KAHALAGAHAN

a.       LIPUNAN

            Sa mga makapanonood ng dokumentaryong ito, maaaring magkaroon kayo ng iba’t ibang persepsyon ukol sa usapin ng wika pagdating sa gampanin nito sa pagbubuklod ng mga tao sa lipunan. Malinaw na ipinakita sa dokumentaryo na malaki ang ginagampanan ng wika partikular na ng Wikang Filipino para sa ikauunlad ng isang komunidad. Tignan na lamang natin ang wika partikular na ng kinagisnang wika bilang intrumento ng pakikipagtalastasan sa isang komunidad. Kung ang lahat ng tao ay nagkakaintindihan, madali ang sistema ng pag-uusap at dahil magaan nilang naiintindihan ang bawat isa ay madali rin silang nagkakasundo kung mayroon mang hindi pagkakaunawaan sa isang komunidad.

b.      KABUHAYAN

            Malaki ang gampanin ng wika sa pagpapabuti ng kalagayan ng pamumuhay ng isang indibidwal. Maaaring ito ang maging susi sa lubos na kahusayan ng isang tao sa larangang kanyang pipiliin. Tulad na lamang ng pagiging Guro. Ang kahusayan ng Guro sa wika ang magsisilbing susi para sa mas madali at mabisang pagkatuto ng mga mag-aaral sa kanyang mga aralin. Kung hirap ang Guro sa wikang kanyang ginagamit sa pagtuturo, paano na lamang ang mga estudyante na mas hirap na intindihin ang kanyang Guro tuwing ito ay magsasalita.

c.       SARILI

            Bilang isang mag-aaral na nagpapakadalubhasa sa Wikang Filipino, masakit na isipin na mismong mga kababayan natin ang nagsusulong na gamitin ang Wikang Ingles bilang isang wikang nagbibigay talino sa kapwa nating mga Pilipino. Sana sa darating na panahon ay makita kong may mataas ng pagkilala ang mga kababayan natin sa sarili nating wika dahil tulad ng Wikang Ingles na 400 taong hinubog at pinagtibay ng panahon, dumaan din ito sa pagsubok at sana ito rin ang pagsubok na pinagdadaanan ng Wikang Filipino sa kasalukuyan. Nais kong ipagmalaki na ako ang isa sa magsisilbing kasangkapan ng paghubog nito sa paraan ng pagtuturo ng wasto at tapat na Wikang Filipino sa mga kabataang pag-asa ng hinuhubog nating bayan.

Miyerkules, Oktubre 12, 2011

Reaksyon kay Macoy


Reaksyon sa Pitak ni Ka Ambo sa Pahayagang Bulgar
Patungkol kay Macoy
ni John Lerry C. Dungca

                Marami sa makabagong henerasyon ang hindi na alam ang istorya ng sinasabing diktadorya ng rehimeng Marcos, kung may alam man, siguradong ito’y dikta lamang ng huwad na kasaysayan. Bilang isang simpleng kabataan na uhaw sa kaalaman, masasabi kong isang napakalaking rebelasyon ang mga pahayag ni Ka Ambo sa kanyang tipak sa pahayagang Bulgar patungkol sa naging buhay at karanasan niya noong panahon ni dating Pangulong Marcos. Sa limang magkakasunod na artikulo na isinulat ni Ka Ambo, ilang mahahalagang punto ang aking gustong bigyang-pansin. Una na rito ang di umano’y panloloko sa makabagong henerasyon patungkol sa kasaysayan ng bansa noong panahon ni dating Pangulong Marcos. Kapansin-pansin na mayorya sa mga naisulat na akda ng kasaysayan ang nagsasabing ang pinakapangit na yugto  ng ating bansa ay nangyari at pinamunuan ng mga tao sa loob ng panahon ni Marcos. Sumunod ang hindi pagkokonsidera ng mga pampublikong estraktura bilang ambag ng rehimeng Marcos at kung kikilalanin man, mas minamabuti pa nilang palitan ito ng bagong mga katawagan at kung minsan, personal na inaatake ang hiling na pondo para sa mga tao at mismong pagpapatakbo rito.

                Maraming simpleng bagay ang minsan ay naging napakahalagang bagay sa isang simpleng mamamayan na ambag ng rehimeng Marcos. Tulad na lamang ng palikuran na isa sa pinondohan ng administrasyon. Kung ating titignan, isang napakasimpleng bagay lamang ang pagkakaroon ng palikurang ngunit para sa isang komunidad na salat sa ganitong pangangailangan, isang biyayang bumagsak mula sa langit ang pagkakaroon nila nito.

                Ang sa akin lang naman, bakit patuloy na sinisira at pinagtatakpan ng mga historyador ang tunay na pangyayaring naganap noong panahong iyon? Dahil ba sa limitasyon na sa kanila’y sumusupil hinggil sa pagpapablisa ng mga sulating magbubukas ng kamalayan ng mga mamamayan? O baka naman nauutusan ang mga taong ito at nagkakaroon ng karangalan dulot ng kanilang pagtatanggol at pilit na pagpapaangat sa pedestal sa isang huwad na bayani?

                Ang pamahalaang ito ay tunay na mapanlinlang, bakit? Nagiging tama ang isang bagay kapag ang nasa may kapangyarihan na ang siyang nagsalita. Sa ngayon ay unti-unti nang nakikita ang kakaibang ganda na naidulot ng sinasabing pinakapangit na yugto ng bansa. At sa hinaharap, inaasahan naming mga kabataan ang tunay na kasaysayan na maaari naming sambitin ng paulit-ulit sa aming mga pamamanahan.

Lunes, Marso 7, 2011

Gampanin ng Midya sa Hukuman sa Kasalukuyang Panahon


                                                          Kritikal na Papel ni G. John Lerry C. Dungca
                       Ipinasa kay Prop. Romeo Peña
                       FILI 3153    
                       Ika-7 ng Marso 2011

Layunin:

1)     Malaman ang mga gampanin ng midya sa hukuman sa kasalukuyang panahon.
2)     Matukoy ang mga epekto ng midya sa takbo ng hukuman sa kasalukuyang panahon.
3)     Masuri ang mga gampanin ng midya sa takbo ng hukuman sa kasalukuyang panahon.
4)     Mailahad ang mga suliraning kinahaharap ng midya sa pagtutok sa paglilitis sa hukuman sa kasalukuyang panahon.
5)     Maibigay ang mga pangangailangang panghinaharap kaugnay sa pag-aaral ng gampanin ng midya sa hukuman sa kasalukuyang panahon.

Tungkol saan ang pag-aaral?

            Sa patuloy na pagbabago ng sistema ng pamamahayag sa kasalukuyang panahon, maraming bahagi ng tradisyunal na pagbabalita ang nagkaroon na ng inobasyon. Nariyan ang pagkakaroon ng mga tagapagbalita para sa isang partikular na larangan. Dahil dito, sumulpot ang ideyang pag-aralan ang isang partikular na larangang kinasasangkutan ng midya, iyan ay ang gampanin ng midya sa hukuman. Lalamanin ng pag-aaral na ito ang iba’t ibang gampanin ng midya sa hukuman at ang mga epektong maaaring malikha ng midya sa daloy ng hukuman sa kasalukuyang panahon.


Panimula

            Hindi na lingid sa atin na ang sitwasyon ng pamamahayag ngayon sa Pilipinas ay malayo na ang ipinagkaiba mula sa tradisyunal na paraan ng pamamahayag noong mga nagdaang panahon. Masasabing nagsimula ang pag-usbong ng iba’t ibang makabagong sistema ng pamamahayag sa bansa nang makamit ng ating mga kababayan ang demokrasya mula sa pagpapatupad ng Batas Militar (Martial Law) ng administrasyong Marcos. Nariyan ang pagdami ng mga pahayagan sa sirkulasyon dulot na rin ng matinding pangangailangan ng mga tao na malaman ang mga kaganapan matapos ang nasabing espesyal na bahagi ng kasaysayan ng ating bansa at ang pag-usbong ng mga programang pangtelebisyon na tumatalakay at naglalabas ng mga balita na may kaugnayan pa rin sa nasabing kaganapan.

            Ayon sa Webster’s New World Dictionary, ang midya ang nagsisilbing midyum para maihatid sa mga mamamayan ang impormasyong nanggagaling sa iba’ ibang bahagi o kaganapan sa lipunan (1967), at naipakita ito ng husto matapos makamit ng bansa ang demokrasya noong 1986. Dahil sa kagustuhan ng mga tao na malaman ang lahat at halos oras-oras na mga pangyayari ay masasabing ang panahon na ito ang maituturing na pinakataluktok ng pamamahayag sa Pilipinas.

            Ayon naman sa artikulong The Role of Media (www.caribbeancourtofjustice.org), ang midya ay maituturing na isa sa pinakamataas na estado ng lipunan kung saan, maaaring ang midya ang makapagpatakbo o makapagbigay ng isang desisyon na manggagaling sa tugon ng mga mamamayan. Dito maaaring pumasok ang hangarin ng ilang mamamahayag na mapaniwala ang publiko sa kung anumang balita ang kanilang inilalabas sa bawat araw.

            Sa kasalukuyan, dahil na rin sa demokrasyang tinamasa ng bansa ay maraming inobasyon na ang pinagdaanan ng sistema ng pamamahayag sa bansa. Higit lalo itong makikita sa takbo ng pulitika sa bansa dahil sa mga espekulasyon patungkol sa kalinisan ng daloy ng pulitika sa kasalukuyan at maging mga simpleng mamamayan ng bansa.

            Marami ang naparusahan at marami rin ang napawalang sala ngunit ang mga desisyon na ibinaba galing sa mga hukuman ay hindi maitatangging nagkakaroon ng mga pagdududa galing sa iba’t ibang estado ng buhay. Kaya sa patuloy na inobasyon ng sistema ng pamamahayag sa bansa, nagkaroon na ng ilang espesyal na bahagi ang pagbabalita sa Pilipinas. Nariyan ang pagkakaroon ng mga espesyal na pagbabalita para sa isang partikular na larangan at isa na nga rito ay ang pagbabalita sa takbo ng paglilitis sa mga hukuman.

            Ang gampanin ng midya sa takbo ng paglilitis sa hukuman sa kasalukuyang panahon ang isa sa pinakakritikal na gampanin sa  larangan ng pamamahayag sa bansa, higit lalo itong kinatatakutan dahil na rin sa iba’t ibang pangyayaring maaari nilang kaharapin kaugnay sa kasong tinututukan. Kaya nga dapat maging malinaw sa mga mamamahayag ang kanilang limitasyon kaugnay pa rin sa nasabing bagay at ang tanging sandata lang nila sa mga ito ay ang ilang tulong mula na mismo sa ating pamahalaan.

Ang Gampanin ng Midya
            Ayon sa Aklat na Journalism Today; 4th Edition nina Donald Ferguson at Jim Patten, ang kalagayan ng Midya sa kasalukuyang panahon ay masasabing bumaba na. Ayon sa mga datos, may mga tao na tinitignan ang midya bilang isang bastos, arogante at instrumento ng lipunan na walang pakialam sa nararamdaman ng ibang tao makakuha lamang ng kanilang istorya. Tulad na lamang ng kanilang pagtatanong sa mga taong nakararanas ng hindi magandang pangyayari sa kanilang buhay. Tinatanong nila ang mga ito ng “Kumusta ka?” o di nama’y “OK lang po ba kayo?” gayong alam naman nila na kung sila man ang makararanas ng mga pangyayaring ito ay hindi rin sila matutuwa kung itatanong sa kanila ang mga nabanggit na tanong. Ang pagiging insensitibo ng ilang mamamahayag ay nakapagpapalala lang sa dinadalang hinagpis ng mga tao. Ang ganitong dulog ng mga mamamahayag ang isa sa mga nakapagbibigay ng hindi magandang pagtingin sa midya sa kabuuan.

            Sa katayuan naman ng gampanin ng midya sa paglilitis sa hukuman, nakitang maaaring makapagpalala pa ng sitwasyon ang magiging dulog ng isang mamamahayag sa kanyang pagtatanong sa mga bagay-bagay patungkol sa isang partikular na kaso. Hindi maiiwasang mamayani sa isang mamamahayag ang isang panig dulot na rin ng mga naitanim (input) na impormasyon sa kanyang isipan ngunit kailangan pa rin nilang panatilihin ang pagiging balance at bukas sa dalawang panig dahil ito ang isa sa mga alituntunin sa pamamahayag.

Ang Tungkulin ng Midya
            Ayon pa rin sa  aklat na Journalism Today; 4th Edition nina Donald Ferguson at Jim Patten, mayroong iba’t ibang tungkulin ang Midya sa ating lipunan. Ang tungkulin sa Pulitika (function in politics), tungkulin sa ekonomiya (function in economy), tungkulin sa paglilibang (function to entertain) at iba pa.

Tungkulin sa Pulitika

            Ang Midya ang nagsisilbing mata ng sambayanan sa ating gobyerno. Naipapakita ng midya ang kagandahan at kabulukan ng ating pamahalaan at sa mga paglilitis kasangkot ang ilang mga maiimpluwensyang tao sa ating lipunan. Ngunit ang pagbibigay at paghahatid ng katotohanan sa sambayanan ay may kaakibat na responsibilidad. Pinagtitbay din ng malayang pamamahayag ang pagbibigay sa mga mamamayan kung saan at ano ang pinagbabasehan ng mga desisyon ng pamahalaan at mga desisyon sa paglilitis.

            Isa sa pinakatinututukang isyu ng midya ay ang mga kaso sa hukuman na kinasasangkutan ng ilang makapangyarihang personalidad sa pulitika. Ang Maguindanao Massacre ang tinaguriang pinakamalupit na sinapit ng mga mamamahayag sanhi ng kagustuhang maipaabot sa mga mamamayan ang tunay na kalagayan ng pulitika sa Maguindanao, at dahil dito ay napahamak ang karamihan sa kanila sa pamamagitan ng pagpatay at pagbabaon sa kanila. Naging mahirap ang pag-usad ng kaso dahil na rin sa hindi basta-bastang tao ang kanilang kinakalaban. Nahirapan din sundan ang pag-usad ng kaso dahil sa kahilingang na huwag ng ipalabas ang mga balita kaugnay sa daloy ng paglilitis at kung hindi man ay limitahan ang mga ibibigay at ilalabas na impormasyon sa publiko.

            Dahil sa nasabing desisyon, napilitang gumawa ng aksyon ang ilang samahan ng mga mamamahayag sa Pilipinas para maging bukas at matutukan ng husto ang paglilitis sa na sabing kaso.

            Mula sa isang artikulo sa Philippine Daily Inquirer Libre na inilabas noong ika-9 ng Nobyembre 2009, narito ang nilalaman ng nasabing aksyon ng mga mamamahayag para sa ikalulutas ng nasabing kaso.

        “Espesyal na Hukuman Hiling ng Taga-midya”

            Hiningi kahapon ng walong samahan ng mga mamamahayag at tatlong pahayagan ang pagbuo sa isang independyenteng komisyong mag-iimbestiga sa Maguindanao o Ampatuan Massacre, ang pag-aresto sa lahat ng sangkot dito, at             pagtatag sa isang espesyal na hukumang didinig sa kaso.
            Iginiit din ng mga mamamahayag ang pagdis-arma sa lahat ng pribadong            armadong grupo, proteksyon sa mga testigo at pagkuha sa mga taong walang bahid dungis para sa pag-iimbestiga.
            Isinaad ang mga hiling sa isang pahayag na may pamagat na A Challenge of     Conscience na nilagdaan ng mga pinuno o kinatawan ng Center for Community       Journalism and Development, Center for Media Freedom and Responsibility, College Editors Guild of the Philippines, Foreign Correspondents Association of the Philippines, Freedom Fund for Filipino Journalists, National Union of Journalists of the Philippines, Philippine Human Rights Reporting Project, Philippine Press Institute, BusinessWorld, Philippine Daily Inquirer at People’s Journal.
            Sinabi nilang dapat magbitiw ang mga nasa pamahalaan kung hindi magagawa           ang kanilang mga hiling.
            Anila, ang masaker ang “ultimate challenge of conscience. It carries the culture    of impunity at work in this country to such levels of horror that, if it remains unpunished for long, can send the nation into an inexorable descent into absolute dehumanization.”
            Ang pagkilos na ito ng mga mamamahayag ay hindi lang isang simpleng pagkilos dahil sa maaaring ito ang magdala sa mas mabilis at mas bukas na proseso na maihahatid sa ating mga mamamayan.

Libelo
            Isa ang kasong libelo sa mga maaaring makasupil sa kalayaan ng pamamahayag sa bansa, higit lalo itong makikita sa mga sensitibong kasong kailangan ihatid sa publiko sa oras na magsimula na ang paglilitis para rito.        

            “If you print that I’ll sue you for everything you own!”- Gulp

            Ayon sa Aklat na Journalism Today; 4th Edition nina Donald Ferguson at Jim Patten, may mga batas na nagbibigay ng restriksyon sa mga mamamahayag at sa kabuuan ng midya. Ito ang mga kasong libelo na maaaring kaharapin ng isang mamamahayag o ng isang kompanya na naglabas ng impormasyon. Para sa mga paglilitis sa hukuman, may mga partido na nagnanais na isapribado ang daloy ng paglilitis hanggang sa ito ay matapos ngunit dahil na rin sa interes ng estado kailangang ilabas ng ilang mamamahayag ang impormasyong may kaugnayan sa paglilitis na naganap. (Journalism Today; 4th Edition nina Donald Ferguson at Jim Patten)

            Isa na siguro sa mga pinakakinatatakutang pangyayari ng isang mamamahayag ay ang makasuhan siya ng libelo. Ngunit ang pinakanakagugulat namang katotohanan sa likod ng desisyong ito ay ang dahilan ng malimit na pagsasampa ay ang paglalabas ng mga balitang hindi pumapabor sa kanilang mga sarili.

            Paano nga ba masasabi na ang isang mamamahayag ay maaaring kasuhan ng libelo?
            Ang pagsasabi ba ng katotohanan ay mali para sa ilang may mga posisyon? O sadyang may itinatago lang talaga ang mga ito?

            Malayo pa ang tatakbuhin ng batas na ito na ginawa para mapanatili ang integredad ng isang tao ngunit ginagamit naman ng iba para pagtakpan ang kanilang mga nagawang kasalanan.

Depensa laban sa kasong libelo

            May mga depensang maaaring panghawakan ang mga mamamahayag sa oras na sila ay makapaghatid na ng balita sa publiko.   

            Facts + Both sides stories = Good Reporting

            Maaaring maiwasan ng mga mamamahayag ang kasong libelo sa pamamagitan ng pagbabalita bunga ng katotohanan at pakuha ng istoryang nanggaling sa magkabilang panig. Dapat laging tandaan ng mga mamamahayag na ang pagkuha ng istoryang nanggaling sa dalawang panig ang pinakamagandang halimbawa ng balanseng pamamahayag. (Journalism Today; 4th Edition nina Donald Ferguson at Jim Patten)

            Maaari rin itong magpakita na ang balanseng pamamahayag ay ang pagbabalitang walang kinikilingan.

Contempt of Court

            Dahil na rin sa mga hindi magandang epekto na nalilikha ng ilang mamamahayag dulot ng maling pagbabalita, nagkaroon ng pamantayan ang mga korte ukol sa paghahatid ng mga balitang nanggaling sa mga paglilitis at sa oras na isa man sa mga pamantayang ito ang malabag, sila ay maaaring humarap sa karampatang kaparusahan.

            Ayon sa aklat na The Mass Media, Reporting- Writing- Editing ni William L. Rivers, mayroong tatlong (3) dahilan ang korte para masabing ang isang mamamahayag ay kanilang dapat parusahan.

1)    Kapag naglabas ang isang mamamahayag ng isang bagay na labag sa ipinag-utos ng korte. Halimbawa na lamang ay ang pagkuha ng mga litrato sa panahon ng paglilitis. Ito ay dapat ikonsulta sa mga nasasakdal higit lalo sa korte. Ang kautusan din ay dapat suportahan ng iba pang batas para masabing legal ang pagsasatupad dahil kung hindi, mawawalan ng saysay ang kautusang ito maging ang pagpaparusa sa mga mamamahayag na lalabag dito.

2)    Paglalabas ng mga balitang nanghihimasok sa mga desisyon at takbo ng hustisya sa bansa. Halimbawa na lamang nito ang maagang pagbabalita sa pagsasara ng isang kaso.

3)    Pagsulat ng mga editoryal na direktang nanghihikayat sa sambayanan tungkol sa desisyon ng isang partikular na kaso sa hukuman. Halimbawa na lamang nito ay ang pagsulat ng isang negatibo o positibong katangian ng isang nasasakdal na maaaring makahikayat sa mga mambabasa na ang taong ito ay walang kasalanan.

            Isa man rito ang labagin ng isang mamamahayag ay nangangahulugan lamang ng pagbabalita ng may kinikilingan at hidi kinikilala ang batas ng patas na pagbabalita. May mga pagkakataon din na hindi sinasadyang magawa ng isang mamamahayag na lumabag sa isa man sa mga pamantayang nabanggit. Ang mamamahayag sa ngalan ng kanyang kinabibilangang grupo ay bibigyan ng ng pagkakataon para maitama at akuin ang pagkakamali sinadya man ito o hindi.

Paglalagom
            Sa kabuuan ng pag-aaral na ito, nakitang hindi madali ang gampanin ng midya ng sa mga paglilitis sa hukuman sa kasalukuyang panahon. Marami sa ating mga mamamahayag ay nalilimitahan dahil na rin sa mga batas na kaakibat ng mga kilos na kanilang ginagawa para sa pagbabalita. Ang mga pagbabalita sa mga pangyayaring nagaganap sa mga paglilitis sa hukuman ay isa sa pinakasensitibong paksa na maaaring kaharapin ng sino mang mamamahayag kaya nagsasagawa ang mga mamamahayag ng ilang konsultasyon sa mga kinauukulan bago at matapos ilabas ang mga balita na may kaugnayan sa mga paglilitis sa hukuman.





Bibliograpiya

A.           Mga Libro

Isang awtor:

            Rivers, William L. The Mass Media, Reporting – Writing – Editing.
           
            Guralnik, David B (1967). Webster’s New World Dictionary, School and Office Edition. National Book Store, Cacho Hermanos Inc.

Dalawang awtor:

            Ferguson, Donald L. and Patten, Jim (1993). Journalism Today, 4th edition, California.
                                               
           
B.           Internet

            The Role of the Media nasa http://www.caribbeancourtofjustice.org/ papersandarticles/ ccj-lake.pdf/ Jan, 2, 2011 4:20 pm


            Espesyal na Hukuman Hiling ng Taga-Midya (Nobyembre 9, 2009) artikulong inilabas sa Philippine Daily Inquirer Libre na kinuha sa www.pdi.com.ph. 

Sabado, Marso 5, 2011

Pagdaot sa daut-dautang lahi


















Nangarap ka noong bata ka pa,
Tiningala ang mga nagtataasang pangarap
at hinangad na matustusan ang mga kagustuhan.

Napadpad ka,
Napadpad ka sa kulungan ng mapanlinlang na karunungan,
Pilit inarok ang mapagpanggap na titulong
Sandata raw sa hinaharap.

Sa wakas,
Nakatakas ka na sa mapanlinlang na kulungan,
Pa’no na ang mga susunod na araw sa iyong buhay?
Ano ang iyong magiging buhay?
Maniniwala ka pa ba sa magandang buhay?

Napadpad ka,
Napadpad ka sa bagong paraisong nagpataas pa lalo sa iyong mga pangarap,
Naging matatag sa pakikisalamuha sa mga espiritong de susi,
Sinasaid ang gasolinang sa iyo’y nagbibigay sigla
at pilit na isinasaisip ang mas magandang paraisong kapalit ng lahat ng iyon.

Lumipas na,
Napupudpod na ang mitsa na sa iba’y nagbibigay liwanag,
Hindi alintana na ito’y paubos na.

Binawi na,
Binawi ka ng tahanang pinagmulan ng lahat ng iyong mga pangarap,
Pangarap na nagdala sa iyo sa kahindik-hindik na hinaharap
at nagpakita sa tunay na mantsa ng mapanlinlang na  paraisong
minsa’y naging instrumento ng paghubog ng iyong sunud-sunurang isipan.

Wala na,
Naglaho na ang mga pangarap na minsa’y nagbigay halaga sa iyong buhay,
Wala na ang mga paghihirap na dulot ng mga espiritong de susi
at wala na ang pag-asa ng iba sa bunga ng iyong mga pangarap.

Binabati kita!
Binabati kita sa’yong pagkatalo… 

Biyernes, Pebrero 18, 2011

Tram Stop 3 (MOA)- Isang Pagkatalo


          
             Isang maaliwalas na araw ang sumalubong sa aming pamamasyal ni Camille sa Mall Of Asia, isang pangkaraniwang araw para sa pagpapalipas oras. Naglibot-libot kami at bumili ng ilang gamit na saglit na makapagbibigay ng aming kasiyahan. Ilang oras ang lumipas, marahil pagod na siya, tama ako, pagod na nga. Simula pa lamang ng sunduin ko siya mula sa kanilang bahay ay napansin ko nang balisa si Camille. Hindi na ako nag-usisa pa bagkus, naisipan kong gamitin ang aming pamamasyal para saglit niyang makalimutan kung ano man ang kaniyang iniisip. Nagtungo kami sa dalampasigan kung saan madalas naming ginugugol ang aming oras sa pakikipagkwentuhan sa isa’t isa. Ngunit kakaiba ang araw na ito, balisa pa rin si Camille. Talo ako, hindi ako nagtagumpay.

            Nagpaalam si Camille para magtungo sa pinakamalapit na palikuran habang ako’y naiwan kalapit ang iba pang magkasintahang sinusulit ang ganda ng karagatan. Sinundan ko ng tingin si Camille at napansin kong may kausap siya sa kanyang cellphone. Inisip ko na baka nag-aalala lang ang kanyang ina kaya hinayaan ko na lang. Gusto kong magpahinga, inihiga ko muna ang aking likod  habang pinagmamasdan ang kalangitan at sa saglit na pag-ihip ng malamig na hangin, hindi ko inaasahang ako’y makakatulog.
            
              Sa aking paggising, naisip kong ang pagpapahinga ay hindi lang basta pantanggal-pagod, maaari rin itong maging instrumento para saglit mong makalimutan ang mga bagay-bagay. Agad kong nakita si Camille, hindi niya na ako ginising, napansin ko siyang may kung anong isinusulat sa isang papel at nang siya ay aking tawagin ay may kung anong gulat ang namayani sa kanya hanggang sa ang nasabing papel ay tuluyan ng lumipad patungo sa malawak na karagatan. Tinanong ko siya kung ano ang kanyang isinusulat, isang iling lang ang itinugon niya sa akin sabay hila sa aking kamay. Talo ako, talo na naman ako.

            Nagtungo kami sa Tram Stop 3 na katapat lang ng dalampasigan, dito namin inaabangan ang isa sa mga paborito at madalas naming gawin kapag kami ay namamasyal sa mall, ang paglilibot sakay ng libreng tour bus. Kakaiba talaga ang araw na ito para sa akin dahil ilang Tram na rin ang lumagpas sa amin ngunit parang wala talagang balak sumakay si Camille. Naglakas loob na akong tanungin siya kung ano talaga ang problema ngunit parang hangin lang na dumadaan sa kanyang paligid ang aking mga hinaing. Inilapat niya ang kanyang ulo sa aking balikat at nakaramdam ako ng pagkawalang silbi dahil hindi ko man lang madamayan ang taong dapat ay tinutulungan ko. Talo ako, talo na naman ako.

            Iyak, iyak ang nagpatigil ng mga sandali namin ni Camille. Tinanong ko ulit siya kung bakit ngunit agad na naman niyang hinila ang aking mga kamay, isinakay niya ako sa Tram kasabay ng napipintong pag-alis nito. Nakatayo pa rin si Camille kasabay ng pagsambit ng mga katagang “buntis ako”. Tuluyan nang umandar ang Tram kasabay ng paulit-ulit na pagsambit sa aking isipan ng mga katagang binitiwan ni Camille. Agad na sumibol sa aking isipan ang mga imahe ng mga pinagsamahan naming dalawa at ang sakit ng katotohan na… wala pala talagang nangyari sa aming dalawa. Talo ako, talo na naman ako.

Mabuhay ang mga patay,
Mamatay ang mga buhay,
Nakakatakot ang buhay,
Nakakaasar,
Nakakapagod,
Nakakasawa…

Lunes, Pebrero 14, 2011

ABF- PULUBI


          Ang pinagmamalaking video ng aming grupo na may pamagat na "Pulubi", bilang tugon sa kahingian ng asignaturang "Pagsulat ng Iskrip sa Radyo at Telebisyon" ni Prop. Robert Baldago. Walang karapatang-ari para sa paggamit ng kanta at ang tanging layunin lamang ay tugunan ang kahingian ng nasabing asignatura.

          Para sa aking mga kagrupo, maraming salamat sa kooperasyon na ipinakita niyo upang matapos ang nasabing proyekto.

Sa lahat ng isyung ating pinagtalunan,
sa lahat ng pamasaheng ating pinag-ambagan,
sa lahat ng pagpupuyat na ang ilan ay tinulugan,
sa lahat ng pagkaing ating pinaghatian,
sa lahat ng software na ating sinubukan,
sa lahat ng location na ating pinamilian,
sa lahat ng recording na ilang ulit na sinubukan,
sa lahat ng patay na oras na ang ilan ay nakatunganga,
sa lahat ng tambay sa baywalk na ating ginambala,
sa lahat ng pulubing nagtatampisaw sa malinis (?) na dagat ng Maynila,
sa lahat ng damuhang ating tinambayan,
sa lahat ng pagtitipid na ating pinagtiyagaan,
sa lahat ng attitude na ating pinagtiisan,
sa lahat ng classmates na may balloon patungkol sa aming grupo,
sa ibang propesor na inintindi ang aming pagliban,
at d'un sa mga propesor na walang sawa ang suporta sa ginawang proyekto...


sa inyong lahat...
MARAMING SALAMAT!!!


ABF Batch 2008-2012
:)


-JL

Martes, Pebrero 8, 2011

Pahatid Kalatas









E S P A S Y O


(Inspired by the play “Huling Pahina”)

Saan ang iyong patutunguhan?
Dito sa lipunang pilit kang ‘binabasura,
Dinidiktahan maging ang ‘yong katauhan,
Kailan ba magsasalita?

Tama ba na ika’y ihulma?
ng Poncio Pilatong sabi’y may likha.
Gamit ang makapangyarihang pluma
Nagsalita alang sa mga dukha.

Ano ang iyong katayuan?
Sa huling sandali ng kasaysayan,
Nangangambang ika’y makalimutan,
Sa pagkamit ng aming kalayaan.

Kailan ka ba lalaya?
sa mapanlinlang na kulungan iyan.
Tanging siya lang ang nakaaalam,
Ng iyong magiging hantungan.

Bakit ba pinipilit pa?
Ang pag-eksena sa napipintong pagsasara,
Pagsasara ng isang kasaysayan,
Na kalian ma’y hindi malilimutan.

Kailan ka ba eeksena?
Kailan makikita ng lipunan ang tunay mong katauhan,
Katauhan na nalipat sa sinasabing maylikha.
Kalian ka magiging bida?

Ngayong tapos na ang palabas,
Ano pa ang iyong aasahan?
Tapos na ba ang palabas?
Tapos na, tapos na nga.